{"id":16082,"date":"2024-12-20T10:02:33","date_gmt":"2024-12-20T09:02:33","guid":{"rendered":"https:\/\/portal.bpursus.waw.pl\/?p=16082"},"modified":"2025-02-17T13:09:14","modified_gmt":"2025-02-17T12:09:14","slug":"ar-pw-pawel-wieckowski","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/portal.bpursus.waw.pl\/ar-pw-pawel-wieckowski\/","title":{"rendered":"Kolekcja Paw\u0142a Wi\u0119ckowskiego"},"content":{"rendered":"
Kolekcja powstawa\u0142a przez kilka lat (2009-2017) i jest swoistym zapisem post\u0119puj\u0105cego w czasie \u201esamozniszczenia\u201d, cho\u0107 czasami z ludzk\u0105 pomoc\u0105, zabudowa\u0144 po by\u0142ych Zak\u0142adach Mechanicznych \u201eUrsus\u201d.<\/p>\n
Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ukazanych na fotografiach budynk\u00f3w powsta\u0142a w latach 20-tych XX wieku i w zasadzie nale\u017ca\u0142y w\u00f3wczas do dw\u00f3ch zak\u0142ad\u00f3w \u2013 Fabryki Metalurgicznej \u201eUrsus\u201d i Fabryki Samochod\u00f3w \u201eUrsus\u201d. W latach 30-tych zosta\u0142y upa\u0144stwowione i wesz\u0142y w sk\u0142ad Pa\u0144stwowych Zak\u0142ad\u00f3w In\u017cynieryjnych \u201eUrsus\u201d. Zmieni\u0142 si\u0119 profil produkcji i od 1933 roku, zak\u0142ady zajmowa\u0142y si\u0119 w 80 procentach wytwarzaniem sprz\u0119tu wojskowego na potrzeby nie tylko polskiej armii.<\/p>\n
Po II wojnie\u00a0 \u015bwiatowej rozpocz\u0119\u0142y w pe\u0142ni cywiln\u0105 produkcj\u0119 \u2013 ci\u0105gnik\u00f3w rolniczych. W sumie od 1947 do 2003 roku zak\u0142ady wyprodukowa\u0142y ponad milion ci\u0105gnik\u00f3w w r\u00f3\u017cnych typach i o r\u00f3\u017cnej mocy.<\/p>\n
Kolekcja pokazuje tylko kilka z ponad 300 obiekt\u00f3w budowlanych, jakie znajdowa\u0142y si\u0119 na terenie zak\u0142ad\u00f3w. G\u0142\u00f3wnie te wybudowane w okresie mi\u0119dzywojennym, kt\u00f3re ukazuj\u0105 zastosowana w nich technik\u0119 budowlan\u0105, architektur\u0119 przemys\u0142ow\u0105 zaprojektowan\u0105 przez znanych polskich architekt\u00f3w: Franciszka Lilpopa i Karola Jankowskiego, tw\u00f3rc\u00f3w, m. in. Domu Towarowego \u201eBracia Jab\u0142kowscy\u201d kt\u00f3ry istnieje po dzi\u015b dzie\u0144.<\/p>\n
Ich modernistyczna architektura przemys\u0142owa nawi\u0105zywa\u0142a do najlepszych niemieckich i francuskich wzor\u00f3w i w podobnym klimacie by\u0142y projekty zak\u0142ad\u00f3w \u201eUrsus\u201d z lat 20-tych. Zasadniczo przez ponad 90 lat ich architektura nie uleg\u0142a zbytnim przer\u00f3bkom i by\u0142a zgodna z pierwotnym projektem. Niestety, cze\u015b\u0107 budynk\u00f3w powsta\u0142ych w okresie mi\u0119dzywojennym uleg\u0142a wyburzeniu, robi\u0105c miejsce pod nowe osiedle mieszkaniowe \u201eSzamoty\u201d. Niew\u0105tpliwie do ciekawszych, dzi\u015b ju\u017c nie istniej\u0105cych nale\u017ca\u0142 budynek dyrekcji PZIn\u017c., wybudowany w latach 30-tych XX wieku.<\/p>\n
Powsta\u0142a w latach 2009-2017 kolekcja Paw\u0142a Wi\u0119ckowskiego liczy kilka tysi\u0119cy zdj\u0119\u0107. Pokazane tutaj s\u0105 tylko skromnym wycinkiem z ca\u0142o\u015bci, ale znakomicie ukazuj\u0105cym powolne znikanie z powierzchni ziemi zak\u0142ad\u00f3w z ponad stuletnim rodowodem i bogat\u0105 histori\u0105, jak tak\u017ce wk\u0142adem w rozw\u00f3j polskiej nauki, techniki. \u017beby tylko wspomnie\u0107, \u017ce to w\u0142a\u015bnie w Odlewni w Ursusie powsta\u0142a znana i uznana na \u015bwiecie polska szko\u0142a odlewnictwa, kt\u00f3r\u0105 stworzy\u0142 prof. Kazimierz Gierdziejewski. Tu pracowa\u0142 prof. Kazimierz Och\u0119duszko \u2013 specjalista od k\u00f3\u0142 z\u0119batych, a z jego podr\u0119cznik\u00f3w do dzi\u015b studenci zdobywaj\u0105 wiedz\u0119. Lista zas\u0142ug zak\u0142ad\u00f3w i ludzi w nich pracuj\u0105cych jest d\u0142uga i jeszcze nie do ko\u0144ca uzupe\u0142niona.<\/p>\n
W przedstawionej kolekcji jest r\u00f3wnie\u017c kilka fotografii ukazuj\u0105cych, \u017ce podobny los spotka\u0142 nie tylko zak\u0142ady, ale i o\u015brodki wypoczynkowe zak\u0142ad\u00f3w, kt\u00f3re popad\u0142y w ruin\u0119, m. in. w Popowie n\/Bugiem.<\/p>\n
Niew\u0105tpliwie, dla by\u0142ych pracownik\u00f3w zak\u0142ad\u00f3w, jak i wielu mieszka\u0144c\u00f3w dzisiejszego Ursusa, ogl\u0105danie kolekcji nie b\u0119dzie \u0142atwe i przywo\u0142a wiele smutnych wspomnie\u0144, ale zachowanie jej dla przysz\u0142ych pokole\u0144 jest naszym obowi\u0105zkiem i powinno\u015bci\u0105.<\/p>\n<\/div>