„Ursuviana” – cyfrowe archiwum Ursusa
W piątek 25 kwietnia 2025 roku w Filii „Niedźwiadek” Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Ursus m. st. Warszawy przy ul. Keniga 14, odbyło się kolejne spotkanie miłośników historii Ursusa zapisanej w wersji cyfrowej w ramach projektu – Ursuviana. Miło nam donieść, że dzięki Wam – drodzy Czytelnicy, nasz projekt rozwija się i nabiera oczekiwanych kształtów, jako trwały element zapisujący historię Ursusa i okolic.
Nieco historii projektu
Późną jesienią 2023 roku w Bibliotece Publicznej w Dzielnicy Ursus m. st. Warszawy zrodził się pomysł powołania do życia przy bibliotecznej placówce – Społecznego Archiwum Cyfrowego „Ursuviana”. Nietuzinkowej i związanej tylko z dzielnicą Ursus oraz jej okolicami bazy danych, zawierającej w formie cyfrowej m.in. fotografie, dokumenty oraz opracowania poświęcone historii i współczesności. Bazy składającej się głównie z materiałów pozyskanych z rodzinnych zbiorów mieszkańców dzielnicy, jak także różnych instytucji działających na terenie Ursusa.
W ramach pierwszych spotkań z mieszkańcami osiedla „Niedźwiadek” w Filii BP przy ul. Keniga pod wspólnym tytułem – „Odnajdźmy wspomnienia, ocalmy ulotne chwile” udało się pozyskać pierwsze fotografie i dokumenty. Zaczęły powstawać kolekcje i opisy. Mieszkańcy Ursusa coraz częściej włączali się w realizacje projektu, przekazując swoje rodzinne zbiory celem zapisania ich w wersji cyfrowej i pokazania szerszej grupie miłośników lokalnej historii na ogólnodostępnym forum w Internecie.
W maju 2024 roku na stronie Biblioteki ruszyła oficjalna podstrona, zakładka – Ursuviana. W niespełna rok znalazło się na niej ponad 20 unikatowych kolekcji składających się z blisko 1,5 tys. zdjęć. Od tego momentu, niemal każdego kolejnego miesiąca, przybywają następne kolekcje ukazujące jak zmienia się dzielnica, jej ulice, krajobrazy, a także pewna lokalna obyczajowość nierozerwalnie związana z historią miejsca.
Ciepłe i miłe przyjęcie przez mieszkańców dzielnicy projektu Biblioteki, którzy coraz aktywniej włączają się w jego realizację i rozbudowę jest najlepszym dowodem potrzeby jego istnienia i tym samym konieczności dalszej rozbudowy na rzecz lokalnego środowiska Ursusa. Dlatego też, projektodawcy chcąc wyjść naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców planują dalszy rozwój Społecznego Archiwum Cyfrowego rozbudowując go o nowe działy i podstrony.
Przyszłość projektu
Zdobyte przez rok doświadczenie i opinie odbiorców wskazują, że obok krótkich opisów fotografii wzrasta zapotrzebowanie także na szersze i dokładniejsze opracowania zbiorów. Często w formie paranaukowych opracowań historycznych, opartych o źródła i dotychczasową wiedzę z zakresu dziejów dzielnicy Ursus, które będą przyczynkiem do budowania lokalnej tożsamości.
Realizacji w/w celu służyć będą zamieszczane w zakładce „Artykuły” – opracowania, skany wcześniejszych artykułów, opisy związane z historią dzielnicy zamieszczane w gazetach lub rękopisy (maszynopisy) przygotowane do publikacji w Głosie Ursusa, Gazecie Mazowieckiej, Dzienniku Ursusa, itd. W zakładce znajdą się również współcześnie powstające opracowania różnych autorów tworzone na potrzeby Ursuvianów w formie pdf-ów.
W ramach rozszerzania oferty Ursuvianów w najbliższym czasie powstanie kolejna zakładka. Umieszczane będą na niej skany różnego rodzaju artefaktów, dokumentów w postaci starych świadectw szkolnych, czy druków urzędowych, gdzie najważniejszym wyróżnikiem będą odciski urzędowych pieczęci, np., Urzędu Gminnego Skorosze, Czechowice. Wiele z nich ma niezwykłą wartość poznawczą dla historii lokalnego środowiska. Często na tego typu dokumentach występują stare nazwy ulic, inna numeracja domów, ich przeznaczenie, itd. To często jest jedyne świadectwo zachodzących w dzielnicy zmian.
Kolejną nowością w Ursuvianach będą „Abstrakty” – wycinki prasowe dotyczące Ursusa z gazet codziennych i lokalnych, ułożone chronologicznie zgodnie datą powstania. Będzie to kolejne bezcenne źródło informacji zawierające zapis chwili z wykładnikiem postrzegania Ursusa w mediach. Opracowane w formie wycinka materiały z krótkim opisem, jako plik – jpg – mogą wnieść wiele dodatkowej wiedzy o historii miejsca.
W najbliższym czasie powstanie jeszcze jedna specjalna zakładka ukazująca dzieje Biblioteki Publicznej. Zarówno w części opisowej, jak i fotograficznej będą się znajdowały m.in. skany ciekawych, historycznych dokumentów obrazujących dawną strukturę i działania Biblioteki – np. plan pracy, raport o księgozbiorze, sprawozdania ze spotkań z autorami, pamiątkowe wpisy np. Szymona Kobylińskiego, Chmielewskiego, itd.
Z czasem, w miarę powiększania się księgozbioru będą dodawane różnego rodzaju tzw. „zabawki”, których zadaniem będzie ułatwienie w poruszaniu się po stronnie oraz szybsze wyszukiwanie interesującego zdjęcia czy tekstu. W zakładce „Nowości” będą umieszczone wszelkiego rodzaju informacje związane z tzw. ruchem na stronie – co zostało dodane, na co warto zwrócić uwagę, ułożone chronologicznie w miarę, jak będą zamieszczane.
Dzięki współpracy partnerskiej z Mazowiecką Biblioteką Cyfrową (MBC) poprzez linkowanie do zbiorów MBC wzbogacimy ofertę Ursuvianów o posiadane przez nich skany. Takie współdziałanie na platformie umożliwi nam zaprezentowanie naszych zbiorów w Federacji Bibliotek Cyfrowych (FBC), co niewątpliwie wpłynie na zakres możliwości propagowania historii Ursusa w skali europejskiej.