W marcu przedmiotem naszej rozmowy w ramach DKK były książki: „Honor” Elif Shafak oraz „Honor. Opowieść ojca, który zabił własną córkę” Lene Wold, które poruszają trudne tematy.
Spotkanie rozpoczęło się od krótkiego wprowadzenia w temat zabójstw honorowych. Prowadząca przypomniała, że jest to zjawisko, które niestety wciąż jest obecne w wielu krajach, szczególnie w kulturach, w których honor rodziny lub wspólnoty ma ogromne znaczenie. Zabójstwa honorowe to morderstwa popełniane przez członków rodziny na osobach, które rzekomo naruszyły zasady honoru – najczęściej są to kobiety, które złamały normy dotyczące zachowań społecznych, takich jak wybór partnera życiowego, czy sposób ubierania się.
„Honor” to powieść, która wciąga już od pierwszych stron. Główne bohaterki to dwie siostry, Pembe i Jamila, które dorastają w patriarchalnej, konserwatywnej rodzinie turecko-kurdyjskiej. Historia rodziny Topraków, ich emigracji do Londynu oraz próby odnalezienia się w nowym świecie, stanowi tło do rozważań na temat honoru, tożsamości, tradycji i wolności. Akcja książki ukazuje, jak silne są społeczne i kulturowe więzy, które kształtują życie bohaterów, a także ich osobiste dramaty związane z oczekiwaniami wobec kobiet, które mają oddać cześć rodzinie i tradycji.
Rozpoczynając dyskusję, członkowie klubu zwrócili uwagę na sposób, w jaki Shafak pokazuje zderzenie kultur i to, jak emigracja stawia bohaterów w trudnej sytuacji – z jednej strony muszą odnaleźć się w nowym kraju, z drugiej zaś nie mogą uwolnić się od wpływu starego świata. Londyn, choć teoretycznie bardziej liberalny, staje się dla bohaterów miejscem konfrontacji z własnymi przekonaniami i tradycjami. Temat honoru, szczególnie w kontekście oczekiwań wobec kobiet, był jednym z głównych wątków poruszanych przez uczestników spotkania.
Dużo uwagi poświęcono także postaci Pembe, jednej z sióstr, której losy stanowią centralny punkt powieści. Pojawiły się różne interpretacje jej wyborów i sposobu, w jaki zmagała się z wymogami społecznymi, a także z tragicznego rodzaju miłości, która wpłynęła na jej życie. Shafak w niezwykły sposób ukazuje, jak honor w tradycyjnej kulturze może stać się więzieniem, z którego nie ma ucieczki, szczególnie dla kobiet.
Ważnym punktem dyskusji była również refleksja nad rolą przeszłości w kształtowaniu teraźniejszości bohaterów. Powieść porusza temat traum i wydarzeń, które nie są łatwe do zapomnienia, a jednocześnie nie pozwalają bohaterom pójść naprzód. Zderzenie tradycji z nowoczesnością, tożsamości z emigracją – to wszystko sprawia, że książka skłania do głębokich przemyśleń nad społecznymi i indywidualnymi wyborami jednostki.
Na koniec uczestnicy klubu zgodzili się, że „Honor” to książka, która nie tylko porusza ważne tematy społeczne, ale również zmusza do refleksji nad tym, co dla każdego z nas oznacza honor, jak rozumiemy przynależność do rodziny, kultury i narodowości, oraz jak wpływa to na nasze decyzje i życie. Powieść Elif Shafak otwiera ważne pytania o granice wolności i odpowiedzialności, które mogą dotyczyć nie tylko bohaterów książki, ale także każdego z nas.
Z kolei reportaż „Honor. Opowieść ojca, który zabił własną córkę„ Lene Wold wzbudził duże emocje ze względu na swoją brutalną i autentyczną relację z rzeczywistością. Dziennikarka, na podstawie wywiadów i własnych doświadczeń, pokazuje, jak honor w kulturach bliskowschodnich oraz wśród migrantów może prowadzić do tragicznych wydarzeń. W tej książce uczestnicy dyskusji szczególnie podkreślali ważność faktu, że Wold nie tylko skupia się na ofiarach, ale także bada rolę sprawców i społecznych mechanizmów, które pozwalają na takie morderstwa.
W trakcie spotkania pojawiło się wiele pytań i refleksji na temat tego, jak bardzo złożony i trudny jest temat honoru i jak trudno jest zmienić w głowach ludzi przekonania, które są głęboko zakorzenione w kulturze i religii. Uczestnicy dyskusji zastanawiali się również, jak literatura może przyczynić się do zmiany postrzegania tych problemów w społeczeństwie oraz jak ważne jest, by o takich tematach mówić głośno, w sposób otwarty i szczery.
